1944-1946
2 Korpus Polski w regionie Marche

1. Tło historyczne
W nocy z dnia 9 na 10 lipca 1943 r. rozpoczyna się desant angielsko-amerykański na Sycylii. W dniu 25 lipca król Wiktor Emanuel III odwołuje ze stanowiska Benito Mussoliniego, szefa rządu faszystowskiego oraz powoduje jego aresztowanie.
Zadanie utworzenia rządu zostaje powierzone marszałkowi Pietro Badoglio, który rozpoczyna tajne spotkania dla zawieszenia broni pomiędzy Włochami i Sprzymierzonymi.
Szybkie zdobycie Sycylii przez wojska sprzymierzone oraz nowa sytuacja polityczna sprzyjają późniejszym postępom wojsk sprzymierzonych na półwyspie. 9 września 1943 r., nazajutrz po ogłoszeniu wiadomości o zawieszeniu broni, podpisanym przez Sprzymierzonych i rząd Badoglio oraz ucieczce króla i władz politycznych i wojskowych z Rzymu, oddziały sprzymierzone lądują na równinie koło Salerno.
Na początku października 1943 r. miasta Neapol, Benevento, Bari, Foggia, Termoli są w rękach sprzymierzonych. W następnych miesiącach, z powodu silnego oporu niemieckiego, front stabilizuje się wzdłuż Linii Gustawa, która przebiega od ujścia rzeki Garigliano nad Morzem Tyrreńskim, aż na południe od Pescary, nad Morzem Adriatyckim. Pomimo desantu w Anzio, w styczniu 1944 r., ofensywa sprzymierzonych zostaje ponownie podjęta dopiero na wiosnę. Najważniejszym jej osiągnięciem jest zajęcie dniach 4 - 5 czerwca 1944 r. Rzymu, które ma miejsce dopiero po przełamaniu Linii Gustawa i walkach o Cassino.
Pościg sprzymierzonych posuwa się w kierunku Florencji i Bolonii, podczas gdy Niemcy usiłują wycofać się w kierunku Linii Gotów, ufortyfikowanej linii obronnej, która przebiega na południe od La Spezia i Pesaro, usiłując równocześnie opóźnić postępy wojsk alianckich w miarę swych możliwości. W nowej sytuacji, gdy oddziały sprzymierzone znalazły się w fazie ofensywy, odczuwa się nadmierne wydłużenie linii komunikacyjnych. Wielkie magazyny w Neapolu, Taranto, Bari nie są już wystarczające i położone zbyt daleko dla nieprzerwanego zaopatrzenia oddziałów.
W celu zabezpieczenia bardziej skutecznego zaopatrzenia, sprzymierzeni decydują się zdobyć porty w Livorno i w Ankonie. Od września 1943 r., region Marche, po uwolnieniu Mussoliniego przez Niemców, stanowi część Włoskiej Republiki Socjalnej i są okupowane przez Niemców. W czerwcu 1944 r., zadanie zdobycia portu w Ankonie zostaje powierzone przez dowódcę Alianckich Sił Zbrojnych we Włoszech, generała Harold’a Alexander’a, 2 Korpusowi Polskiemu, dowodzonemu przez generała Władysława Andersa.
Żołnierze 2 Korpusu Polskiego przybyli do Włoch po długiej odysei. Byli to w zdecydowanej większości ludzie z terenów wschodniej Polski, zajętych we wrześniu 1939 r. przez Armię Czerwoną na podstawie sławetnego układu o nie-agresji zawartego między Związkiem Radzieckim a Niemcami nazistowskimi. Zostali oni deportowani do Związku Radzieckiego oraz zamknięci w więzieniach i przymusowych obozach pracy.
Po inwazji Niemiec na Związek Radziecki w czerwcu 1941 r., rząd polski na uchodźstwie w Londynie, kierowany przez gen. Władysława Sikorskiego, osiąga z Sowietami porozumienie, zgodnie z którym z więźniów polskich zostaje utworzone Wojsko Polskie w Związku Radzieckim. Dowódcą wojska zostaje gen. Anders, którego Sowieci więzili na Łubiance.
Gen. Andersowi udaje się, przy poparciu brytyjskim, uzyskać zgodę Stalina na opuszczenie przez polskie dywizje Związku Radzieckiego i ich przeniesienie najpierw do Persji, a następnie do
Palestyny i Iraku. Tam w lipcu 1943 r. powstał 2 Korpus Polski, który, po intensywnym szkoleniu prowadzonym na sprzęcie brytyjskim i amerykańskim, zostaje skierowany do Włoch w okresie grudzień 1943 r. – kwiecień 1944 r. Po obsadzeniu odcinka na linii rzeki Sangro, 2 Korpusowi zostaje powierzone przez dowództwo alianckie zadanie zdobycia wzgórza klasztornego i masywu Monte Cassino, ostatniej przeszkody naturalnej przed Rzymem, niezwykle silnie bronionej przez Niemców. Rankiem 18 maja 1944 r. polska flaga powiewa nad ruinami opactwa.
Przez wkład wniesiony Aliantom w walce przeciwko nazizmowi, Polacy mają nadzieję otrzymać wsparcie rządu brytyjskiego i amerykańskiego dla powrotu do ojczyzny i odrodzenia Polski wolnej, której zostałyby oddane tereny wschodnie zajęte przez Związek Radziecki. Żołnierze polscy walczą we Włoszech w imię historycznego hasła Legionów Dąbrowskiego: „Za wolność waszą i naszą”. Ich pragnienia były jednak skazane na niepowodzenie, gdyż Polska, zgodnie z nowym porządkiem europejskim, przyjętym przez potęgi zachodnie, wchodzi w sferę wpływu sowieckiego, przy czym jej część wschodnia kraju zostaje włączona do Związku Radzieckiego. Polscy żołnierze 2 Korpusu w większości odmawiają powrotu do Polski i ich przeznaczeniem będzie uchodźstwo i rozproszenie po rożnych częściach świata. Kilkuset żołnierzy, w szczególności ci, którzy poślubili włoskie dziewczęta, pozostaną we Włoszech.
.